klik op afbeelding voor meer foto's
Kunstproject Reis door de wandelgangen
voor gebouw Psychogeriatrie, verpleeghuis Vreugdehof, Amsterdam
In opdracht van Fontis Zorggroep Amsterdam en het Amsterdams Fonds voor de Kunst
Het uitgangspunt voor ‘Reis door de wandelgangen’ is het ziektebeeld dementie. Het woord dementie komt uit het Latijn en betekent ‘ontgeesting’ of ‘ontdaan van de geest’. Dementie is een progressief ziektebeeld van de hersenen. De mens verliest langzaam de grip op het leven. Het geheugen verdwijnt, kennis en vardigheden raken kwijt, de persoonlijkheid vervlakt. Wat rest zijn flarden, fragmenten van rijke herinneringen aan het leven.
Mensen met een dementie dolen en dwalen vaak door de ruimte zonder te weten waar ze zijn en beleven de ruimte elke dag weer alsof het de eerste keer is dat zij er komen. Ze zijn altijd onderweg. Dagelijks vinden ontmoetingen en gesprekken plaats in de gangen. Elke dag, elke ontmoeting, elk gesprek is weer nieuw voor hen. In de laatste fase van de ziekte kan men alleen nog maar in foetushouding op bed liggen. Het leven trekt in omgekeerde volgorde voorbij.
Het kunstwerk ‘Reis door de wandelgangen’ wil de bewoners, gebruikers en bezoekers van de Kleinschalige Woongroepen een reis aanbieden door de gangen van het gebouw Psychogeriatrie. Deze ‘wandelgangen’ zijn belangrijke ‘sociale straten’ voor de bewoners en de andere gebruikers. Het kunstwerk is een reis door allerlei beelden uit heden en vooral verleden van de bewoners. De beelden roepen associaties en herinneringen op en leveren gespreksstof op (figuurlijk uit de ‘wandelgangen’ in ons brein). Dolen en dwalen door de (letterlijke) wandelgangen wordt opeens side-seeing en avontuur beleven.
Het kunstwerk bestaat uit 4 onderdelen:
Het Levensverhaal is een verzameling van 15 fotocollages die samen het universele verhaal van ‘een bewoner van de psychogeriatrie’ vertellen. Dit verhaal bevat alle elementen van het leven van een mens: liefde, verdriet, familie, geboorte, huwelijk, dood, wonen, werken, vakantie, passies, voorspoed, tegenslag, de dagelijkse dingen en de hoogtepunten. De foto’s en de verhalen zijn aangedragen door de bewoners. De foto’s hangen in de woonkamers en de verhalen staan in de koffietafelboeken. Het hele verhaal is ook op DVD gezet en elke woonkamer heeft een kopie van deze DVD.
De Fragmenten is een serie wandtapijten verspreid over de gangen van het gebouw. Elk wandtapijt is gemaakt naar aanleiding van een fragment uit één van de foto’s uit Het Levensverhaal (immers, de bewoner heeft nog slechts fragmenten van zijn herinneringen in zijn geheugen). Het gebruik van wandtapijten heeft een meerledige betekenis. Tapijten zijn zacht en aanraakbaar en hebben daarmee een directe relatie met de behandelmethode die in de snoezelruimte gebruikt wordt (sensorische integratie: een methode voor zintuiglijke prikkeling). Wandtapijten geven een warme en huiselijke uitstraling op de afdeling en de akoestiek wordt verbeterd.
De Route bestaat uit gekleurde banen op de muren van de centrale gang en het atrium tot aan de voordeuren van de 8 woongroepen. Elk van de vier bouwdelen heeft zijn eigen kleur: blauw, oranje, groen en lila. De reiziger kan zijn weg vinden door deze gekleurde banen te volgen. Elke voordeur wordt gemarkeerd met een wandkleed. De acht woongroepen hebben namen gekregen die afgeleid zijn van de namen van de wandkleden. Zo heet de woongroep waar het wandkleed met een accordeonspeler hangt ‘Cor’ en waar de Westertoren hangt heet ‘Esther’ en waar een wandkleed van een Marineschip hangt heet de woongroep Marie.
Her en der staan gekleurde banken in de gangen waar men even kan zitten en uitrusten.
Modern danstheater ‘Van het Toovervischje’
Speciaal
voor de
opening op 20 april 2006 heeft
Verhave samen met choreograaf Simon Rowe en zijn DAM
Company een danstheater gemaakt, geïnspireerd op ‘Reis door
de wandelgangen’.
‘Van het Toovervischje’ is een
voorstelling over de levenscyclus, oud worden,
herinneringen en jeugd. Na de voorstelling hebben oud
minister van Cultuur Hedy d’Ancona en Vreugdehof directeur
Eric van der Burg het openingswoord verricht.
Klik op de foto voor een
impressie van de opening en 'Van het Toovervischje'
foto: Margarita Svensson
Reis
door de wandelgangen/ Van het Toovervischje is mede
mogelijk gemaakt door:
-
Bewoners, familie en personeel van PG afdeling de Vleugel
- Verpleeghuis Vreugdehof
- Fontis Zorggroep Amsterdam
www.fontis.nl (thans
de Osiragroep)
- Amsterdams Fonds voor de Kunst
www.afk.nl
- VSB fonds
www.vsbfonds.nl
- Schipholfonds
www.schiphol.nl/schipholfonds
- Stichting Alzheimer Nederland
www.alzheimer-nederland.nl
-
Interieurachitecte
Franke van den Broek heeft de woonkamers van de acht
woongroepen aangepakt
www.ineenontwerp.nl